Definitions
Verb
to go up, ascend; (of aircraft) to take off; to rise, get up; to climb; to get on / board (a means of transport); to go upstream; to ferment, rise (of dough); to increase.
Headley
Adverb
up, upwards; upstream; increasingly; on
Headley
Verb
to hold a ceremony (esp. one paying homage to supernatural beings or a spiritual master)
Headley
Adverb
up, upwards
Wiktionary
Adverb
upstream
Wiktionary
Adverb
increasingly
Wiktionary
Preposition
on
Wiktionary
Verb
to go up, to ascend
to take off (of aircraft)
Wiktionary
Verb
to take off (of aircraft)
Wiktionary
Verb
to rise, to get up
Wiktionary
Verb
to climb
Wiktionary
Verb
to get on, to board (a means of transport)
Wiktionary
Verb
to go upstream
Wiktionary
Verb
to ferment, to rise (said of dough)
Wiktionary
Verb
to increase
Wiktionary
១
ទៅខាងលើ, ទៅពីក្រោមទៅលើ (ទីទៃពីចុះ) : ឡើងជណ្តើរ ។ ស្ទុះខ្ពស់ទៅលើ : ខ្លែងឡើង ។ ចាប់តោងជាន់ប្រវាទៅលើ : ឡើងដើមឈើ, ឡើងត្នោត ។ ចាប់តោងលូតទៅលើ : ម្លូឡើងជន្លង់, សណ្តែកឡើងទ្រើង ។ ជន់ចម្រើនទឹកខ្ពស់ឬជ្រៅ : ទឹកឡើង (ព. ផ្ទ. ទឹកស្រក) ។ ប៉ោងសាច់ខ្ពស់ជាងប្រក្រតី : នំអាកោឡើង។ ស្ទុះពីក្រោមមកលើ : ស្លេស្ម៍ឡើង ។ ភ្ញាក់ហើយក្រោកពីដេក : ឡើងពីដេក (ព. សា.) ។ល។ ឡើង-ក ដែលមានកនិងបូគធំ : គោឡង-ក ។ ឡើងគណ (–គន់) ឡើងគណៈ គឺចូលទៅរកលោក ជាកំណាន់ខែត្រសាកសួរធម៌ វិន័យ (ចំពោះតែបព្វជិត ក្នុងកម្ពុជរដ្ឋសម័យពីដើម) ។ ឡើងចាង ឬឡើងចិត្តឡើងចាង បានចិត្តទ្រើសឃ្នង, ទ្រនង់មិនសូវ កោតក្រែង, មិនសូវស្ដាប់បង្គាប់ : ថ្នមកូនហួសពេកទាល់តែឡើងចាងអស់; វាឡើងចិត្តឡើងចាងច្រងេងច្រងាង អស់ទៅហើយ ឥតស្ដាប់បង្គាប់ទេ !; មាតាបិតា មិនស្ដីមិនថា មិនគិតរាក់ជ្រៅ បណ្ដោយឲ្យកូន រហូតដល់ចៅ ឡើងចាងឃោរឃៅ ប្រដៅអស់កើត ។ ឡើងចិត្ត ឬឡើងទឹកចិត្ត បានចិត្ត ។ ឡើងជន្លង់ លតាជាតិផ្សេងៗដែលវារតោងជន្លង់ : ម្លូជាដំណាំឡើងជន្លង់ ។ ឡើងជា ទៅជា ។ ឡើងជោរ, ឡើងជំនោរ ឬ ឡើងបញ្ជោរ រីករាយព្រោះគេបញ្ជោរ ។ ឡើងឈរ ក្រោកឈរ (ព. សា.) ។ ឡើងដៃ មានសេចក្ដីចម្រើន, មានស្រីសួស្ដី, មានលាភ, មានយស ... ។ ឡើងឋានសួគ៌ ឬ ឡើងសួគ៌ បានទៅកើតឯឋានសួគ៌; ទៅកាន់ឋានសួគ៌ ។ ឡើងទឹកមុខ ចេញទឹកមុខ : ឡើងទឹកមុខស្រស់បំព្រង ។ ឡើងទ្រើង លតាជាតិផ្សេងៗដែលវារតោងទ្រើង : ដំណាំឡើងទ្រើង ។ ឡើងបាយ ចេញពកសត្រង់ប្រស្រីមានសណ្ឋានស្រដៀងនឹងគ្រាប់បាយ : ភ្នែកឡើងបាយ ។ ឡើងបាយស្រា ដែលរលួយកខ្វក់មានសណ្ឋានស្រដៀងនឹងបាយស្រា ។ ឡើងបុណ្យ, ឡើងបុណ្យស័ក្តិ ឬ ឡើងបុណ្យឡើងស័ក្តិ លឿនងារការឬបណ្ដាស័ក្តិពីថ្នាក់ទាបទៅថ្នាក់ខ្ពស់ ឬពីថ្នាក់តូចទៅថ្នាក់ធំ ។ ឡើងផ្ទះ ឡើងនៅក្នុងផ្ទះថ្មី ។ ឡើងរាជ្យ (–រាច) បានទីជាក្សត្រិយ៍ទ្រង់រាជ្យ, បានសោយរាជ្យ ។ ព. ប្រ. ឡើងអំណាចដោយសេចក្ដីព្រហើនយង់ឃ្នង (ហាក់ដូចជាបានសោយរាជ្យ) : ពួកពាលឡើងរាជ្យ, ឧទ្ទាមឡើងរាជ្យ ។ ឡើងរាសី មានស្រីសួស្ដី ។ ឡើងរោង តាំងពិធីពលីការគោរពបូជាពួកខ្មោចអារក្ស (ក្នុងរោងសង់ថ្មី) តាមកាលកំណត់ដែលត្រូវធ្វើ ។ ឡើងស័ក ដែលចូលស៊ប់ក្នុងស័កឆ្នាំថ្មី: ពារឡើងស័ក ឬ ថ្ងៃឡើងស័ក (ម. ព. សង្រ្កាន្ត និង ស័ក ផង) ។ ឡើងសាច់ មានសាច់ (ធាត់ជាងពីដើម) ។ ឡើងសិរី ឬ ឡើងស្រីសួស្ដី ស្រាប់តែមានសិរីឬស្រីសួស្ដីជាងពីមុន ។ ឡើងសម្ដី បញ្ចេញសម្ដីឥតញញើត ។ ឡើងអំណាច មានអំណាចលើសពីប្រក្រតីដើម ។ ឡើងអំនួត និយាយអួតខ្លួនហួសពីដំណើរពិត ។ ឡើងអ្នកតា ប្រជុំគ្នាធ្វើពលីការបូជាអ្នកតា ។ល។
២
ដែលចេះតែចម្រើនទៅខាងលើ : ខ្ពស់ឡើង, ធំឡើង, ល្អឡើង; កាន់តែច្រើនឡើង; ដើរឆាប់ឡើង !
Chuon Nath