ញាតិ

Noun family (including up to seven generations of blood relatives); (blood) relatives; generation; kinship, genealogy

Noun relatives; family

Noun generation; genealogy

បា. សំ. (ន.) (ជ្ញាតិ) អ្នកដែលរួមខ្សែលោហិតនឹងគ្នាខាងមាតាឬបិតា; ដែលហៅថា ញាតិ ៧ សន្ដាន ឬ ញាតិ ៧ ជួរ នោះ តាមន័យក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនា លោកឲ្យរាប់ថ្នាក់ខាងលើ ៣ ជាន់ គឺថ្នាក់មាតាបិតា ១, ថ្នាក់ជីដូនជីតា ១, ថ្នាក់យាយទួតតាទួត ១; ថ្នាក់ខាងក្រោមខ្លួន ៣ ជាន់ទៀត គឺថ្នាក់កូន ១, ថ្នាក់ចៅ ១, ថ្នាក់ចៅទួត ១ រួមជា ៦ ថ្នាក់, ជា ៧ ថ្នាក់នឹងខ្លួនយើង; មនុស្សទាំងប៉ុណ្ណេះហៅថា ញាតិ ៧ សន្ដាន ។ តាមន័យក្នុងច្បាប់ក្រមរដ្ឋប្បវេណីខ្មែរឲ្យរាប់ដូច្នេះថា អ្នកដែលកើតចេញមកពីគោត្រតែមួយ ហៅថា ញាតិ; មាន ២ ពួក គឺ ញាតិជួរខ្សែផ្ទាល់ មួយពួក, សាខាញាតិ មួយពួក; ញាតិជួរខ្សែផ្ទាល់នោះ គឺអ្នកដែលកើតគ្នាតពី ១ ទៅ ១ តាមលំដាប់ គឺឪពុក, កូន, ចៅ, ចៅទួត, ។ល។ រហូតដល់ជាន់ទី ៧, ញាតិជួរនេះតាមតែថ្នាក់ណានឹងថ្នាក់ណាក៏ដោយ ច្បាប់ហាមមិនឲ្យយកគ្នាជាប្ដីប្រពន្ធឡើយ; ឯសាខាញាតិនោះ គឺអ្នកដែលកើតចេញពីគោត្រជាមួយគ្នាដែរ តែបែកទៅជាមែកដទៃ ដូចយ៉ាងបងប្អូនបង្កើត, មាមីងនិងក្មួយ, បងប្អូនជីដូនមួយ ជីទួតមួយចុះរៀងទៅ; ញាតិទាំងពីរខាងនេះ ច្បាប់ឲ្យយកគ្នាជាប្ដីប្រពន្ធបាន ពីត្រឹមថ្នាក់ទី ៤ គឺពីត្រឹមបងប្អូនជីដូនមួយចុះរៀងទៅ ។ សព្ទនេះ បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃទៀត អ. ថ. ញា-តិ ដូចជា ញាតិកម្ម (–ក័ម; បា. សំ. ជ្ញាតិកម៌ន៑) កិច្ចការ, មុខការរបស់ញាតិ ។ ញាតិកិច្ច (–កិច; បា. សំ. ជា្ញតិក្ឫត្យ) ការរវល់របស់ញាតិ ។ ញាតិគារវៈ (–គារៈវៈ; បា. ញាតិគារវ; សំ. ជា្ញតិគៅរវ) សេចក្ដីគោរពចំពោះញាតិ គឺសេចក្ដីយកចិត្តទុកដាក់ គួរសម, ឱនលំទោន, កោតខ្លាចញាតិតាមជាន់ តាមថ្នាក់ ។ ញាតិដោយសារ (ញាតដោយសា) ម. ព. ញាតិពន្ធ ឬ ញាតិដោយពន្ធ ។ ញាតិទាយាទ (ញា-តិ-ទាយាត) ទ្រព្យសម្បាច់របស់ញាតិ; អ្នកដែលត្រូវទទួលទ្រព្យសម្បាច់របស់ញាតិ; កូនប្រុសស្រីរបស់ញាតិ ។ ញាតិធម៌ (ញា-តិ–) ធម៌របស់ញាតិ; សេចក្ដីសង្គ្រោះដល់ញាតិ : អ្នកដែលបានធ្វើបុណ្យឧទ្ទិសផល ជូនដល់បុព្វបុរសទាំងឡាយឈ្មោះថាបានបំពេញញាតិធម៌ដ៏សមគួរហើយ ។ ញាតិធីតា (–ធីដា; បា. ញាតិធីតុ > ញាតិធីតា; សំ. ជ្ញាតិទុហិត្ឫ) កូនស្រីរបស់ញាតិ ។ ញាតិបុត្ត ឬ ញាតិបុត្រ (–បុត; បា. ញាតិបុត្ត; សំ. ជា្ញតិបុត្រ) កូនប្រុសរបស់ញាតិ ។ ញាតិប្រេត (–ប្រែត; បា. ញាតិបេត, ញាតិប្បេត: សំ. ជ្ញាតិប្រេត) ប្រេតដែលជាញាតិ; ញាតិដែលចែកឋាន ទៅកាន់បរលោកហើយ : ឧទ្ទិសចំណែកបុណ្យជូនទៅញាតិប្រេត ។ ញាតិពន្ធ ឬ ញាតិដោយពន្ធ (ញាត-ពន់; បា. ញាតិ + ពន្ធ) ជនដែលគេរាប់ថាជាញាតិ ដោយជាប់ទាក់ទងគន្លងគ្នា គឺញាតិដោយសារដូចយ៉ាង ម្ដាយក្មេក, ឪពុកក្មេក, កូនប្រសា, មាមីងក្មេក, បងថ្លៃ, ប្អូនថ្លៃ (ខាងប្ដី ឬ ខាងប្រពន្ធ) ។ល។ ញាតិពលី (–ពៈលី; បា. –ពលី; សំ. ជ្ញាតិ–) ពលីការដែលគេធ្វើដល់ញាតិ, ការសង្គ្រោះញាតិ (ម. ព. ពលី, ពលីការ ផង) ។ ញាតិភេទ ឬ ញាតិសម្ភេទ (–ភេត ឬ –សំភេត) ការបែកបាក់នៃញាតិ, ដំណើរបែកខ្ញែកចាកញាតិ ។ ញាតិវង្ស (–វង់) តំណនៃញាតិ, ពួកញាតិ (ប្រើជា ញាតិវង្សា, ញាតិពង្ស, ញាតិពង្សា ក៏មាន) ។ ញាតិវង្សានុវង្ស (–វង់-សា-នុ-វង់) តំណនៃញាតិដែលជាប់តវង្សត្រកូលគ្នាជាលំដាប់លំដោយមក ។ ញាតិវិវាទ (–វិវាត) សេចក្ដីទាស់ទែងនៃញាតិ, ជម្លោះនៃពួកញាតិ ។ ពាក្យផ្ទុយ ញាតិសាមគ្គី ។ ញាតិសង្គហៈ ឬ ញាតិសង្គ្រោះ (–សង់គៈ ហៈ ឬ –សង់គ្រោះ) ការទំនុកបម្រុងដល់ញាតិ, ការជួយដោះទុក្ខធុរៈញាតិ ។ ញាតិសន្ដាន (ញាត-សណ្ដាន; បា. ញាតិ + សន្ដាន; សំ. ជ្ញាតិ + សន្ដាន) តំណឬវង្សនៃញាតិ; ត្រកូលដែលជាប់ជាញាតិ (ម. ព. ញាតិ និង សន្ដាន ផង) ។ ញាតិសាមគ្គី (ញា-តិសាម៉័ក-គី) សេចក្ដីព្រមព្រៀងរបស់ញាតិ។ ពាក្យផ្ទុយ ញាតិវិវាទ ។ ញាតិសាលោហិត (ញា-តិ– ឬ ញាតសា-លោ-ហិត; បា. សំ. ជា្ញតិ + ស្វលោហិត) ញាតិដែលជាប់ខ្សែលោហិតជាមួយគ្នា ... (ម. ព. សាលោហិត ផង) ។