សំ. បា. (
ន.) ការប្រកាន់មាំ, ការប្រតោងចិត្តគំនិត, សេចក្ដីប្រកាន់ជាប់ស្អិត, សេចក្ដីជំពាក់ចិត្ត; ... : តណ្ហាជាបច្ច័យនៃឧបាទានៗ ជាបច្ច័យនៃភព ... (
ព. ពុ.) ។ ពូជ; គ្រឿងឆេះ; គ្រឿងដុត, ឧស; ស្បៀង, អាហារ ។ បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ
អ. ថ. អ៊ុប៉ាទានៈ, ដូចជា ឧបាទានករណ៍ ឬ–ហេតុ ហេតុនៃឧបាទាន, ឧបហេតុ ។ ឧបាទានក្ខន្ធ ខន្ធ៥ គឺរូប, វេទនា, សញ្ញា, សង្ខារ, វិញ្ញាណ ជាគ្រឿងតោងនៃចិត្ត (
ព. ពុ.) ។ ឧបាទាននិរោធ សេចក្ដីរលត់ឧបាទាន (
ព. ពុ.) ។ ឧបាទានសមុទ័យ កំណើតនៃឧបាទាន, ហេតុដែលនាំឲ្យកើតឧបាទានៈ តណ្ហាជាឧបាទានសមុទ័យ (
ព. ពុ.) ។ល។ (
ព. កា. ធៀបបដិច្ចសមុប្បាទ ជា
ព. ពុ.) : ឧបាទានមានព្រោះតែតណ្ហាឲ្យទាក់ទងគ្នាទៅរកភព ប្រតោងព្រយឹតឥតមានឈប់ រីភពទាក់ទងទៅរកជាតិ ។ ឯជាតិជរាហើយនិងមរណ៍ ឈរតោងយឹតគ្នាពុំដែលឃ្លាត ទុក្ខសោកក៏មានតជាអាទិ៍ បដិច្ចុប្បាទជាប់តគ្នា ។ មានអវិជ្ជាជាប្រភព ងងឹតដូចយប់គ្រប់វេលា ឲ្យសត្វកើតស្លាប់បន្តគ្នា កើតស្លាប់ស្លាប់កើតជាប់មិនដាច់ ។ ...
Chuon Nath