ឧបនិស្ស័យ

Noun propensity, tendency, disposition; qualification; destiny; fortune, luck

បា. (ន.) (ឧបនិស្សយ) កុសលធម៌ដែលដេកឬអាស្រ័យនៅក្នុងខន្ធសន្តាន គឺកុសលដែលបានកសាងសន្សំអប់រំទុកមក, សំណាង, ភ័ព្វព្រេងសំណាង; ចំណុចចិត្ត : មានឧបនិស្ស័យបរិបូណ៌ មានកុសលក្រាស់ក្រែល ។ ក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនាថា ឧបនិស្ស័យ មាន ៣ យ៉ាងគឺ ១- ទានូបនិស្ស័យ សំណាងដែលបានសាងទុកមក ដោយការបរិច្ចាគទ្រព្យធ្វើទាន; ២- សីលូបនិស្ស័យ សំណាងដែលបានសាងទុកមកដោយការរក្សាសីល; ៣- ភាវនូបនិស្ស័យ សំណាងដែលបានសាងទុកមកដោយភាវនា ។ បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ សរសេរជា ឧបនិស្សយ (អ. ថ. អ៊ុប៉ៈនិស-សៈយ៉ៈ) , ដូចជា ឧបនិស្សយការណ៍ ហេតុឬដំណើរនៃឧនិស្ស័យឬក៏ជាឧបនិស្ស័យ ។ ឧបនិស្សយធម៌ ធម៌ជាឧបនិស្ស័យ (កុលសធម៌) ។ ឧបនិស្សយពល (–ពល់) កម្លាំងនៃឧបនិស្ស័យ ។ ឧបនិស្សយភាព ភាពនៃឧបនិស្ស័យ ។ ឧបនិស្សយសម្បត្តិ ការបរិបូណ៌ដោយឧបនិស្ស័យ ។ ឧបនិស្សយសម្បន្ន (–សំប័ន) អ្នកដែលបរិបូណ៌ដោយឧបនិស្ស័យ (បើស្ត្រីជា ឧបនិស្សយសម្បន្នា) ។ល។