It can affect the immune system, increase blood pressure, and contribute to many health problems.
ហើយ
haeuy
Finished
វា
véa
It/Them
នឹង
nʉ̆ng
Will
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ផលិតផល
pɑ̆lĕdĕpɑl
Product
ប្រេង
breing
Oil
ចម្រាញ់
jɑ̆mrăn
Refined
And it will affect refined oil products.
ដែល
dael
That
មិន
mĭn
Not
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
បរិស្ថាន
bɑ̆rĕtan
Environment
សុទ្ធសាធ
sŏd sat
Pure
នៅ
nŏu
At
ត្រឹម
drœ̆m
Just
ឆ្នាំ
chnăm
Year
២
2
០
0
២
2
៦
6
That does not affect the environment by 2026
រឿង
rœăng
Story
ក្បត់
gbɑ̆d
Betray
អូន
'on
Dear
ថ្ងៃមុន
tngai mŭn
Previously
នោះ
nŏăh
That
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ការសន្យា
ga sɑ̆nya
Promise
That moment when I betrayed and broke you.
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
អារម្មណ៍
'arɔm
Feelings
ដូច
doj
As/Like
មិន
mĭn
Not
សាក
sag
Test
សម
sɑm
Faded/Fork
Feelings are not appropriate.
ទោះបីជា
dŏăh bei jéa
Much As
ភាពជោគជ័យ
péab jogɔjoăy
Success
របស់អ្នក
rɔ̆bɑ̆h neăg
Your
មិនបាន
mĭn ban
Did Not
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ពួកគេ
buŏg gé
They
ដោយផ្ទាល់
daôy pdoăl
Direct
ក៏ដោយ
gɑ daôy
Even If
ក៏
gɑ
Also
ពួកគេ
buŏg gé
They
អាច
'aj
Can
មានអារម្មណ៍ថា
méan 'arɔm ta
Feel That
&"
ចាញ់
jăn
Lose
&"
ដោយសារតែ
daôy sa dae
Because of
អ្នក
neăg
You
&"
ឈ្នះ
chneăh
Win
&"។
Even if your success doesn't directly affect them, they may feel
មនុស្ស
mɔ̆nŭh
People
ដែលមាន
dael méan
That Has
សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ
seijɑgdei tlai tno
Dignity
គឺ
gʉ
Is
ចេះ
jéh
Know
ពិចារណា
bĭjarɑna
Analyze
មុននឹង
mŭn nʉ̆ng
Before
និយាយ
nĭyéay
To Say
ចេះ
jéh
Know
ថ្លឹងថ្លែង
tlœ̆ng tlaeng
Consider
ថា
ta
That/Say
ពាក្យ
béag
Word
នោះ
nŏăh
That
សម
sɑm
Faded/Fork
ឬក៏
rœ gɑ
Or
មិនសម
mĭn sɑm
Misfit/Unfit
អាច
'aj
Can
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
អ្នកដទៃ
neăg dɑ̆dey
Others
ឬក៏
rœ gɑ
Or
អត់
'ɑ̆d
No
។
People with dignity are able to think before they speak, to weigh whether their words are appropriate or inappropriate, and whether they can affect others or not.
2.
គេចចេញ
géjɑjein
Escape/Beat Off
ពី
bi
Of/From
សកម្មភាព
sɑ̆gɑm apéab
Activity
នានា
néanéa
Various
ដែល
dael
That
នាំ
nŏâm
Refer
ការរំខាន
garɑrɑmkan
Disturbance/Turbid
អារម្មណ៍
'arɔm
Feelings
ខាត
kad
Lose
ពេលវេលា
bél véléa
Time
និង
nĭng
And
អាច
'aj
Can
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
សុខដុម
sŏkɑdŏm
Harmony
ភាព
péab
State
នៃ
ney
Of
ជីវិត
jiwĭd
Life
2. Avoid activities that cause emotional disturbances, waste time, and can affect the harmony of life.
ទីពីរ
di bi
Second
មិន
mĭn
Not
ត្រឹមតែ
drœ̆m dae
Only
ប្រើ
braeu
Use
មុនពេល
mŭn bél
Before
ទេ
dé
No
សូម្បីតែ
sombei dae
Even
ខណៈពេលដែល
kɑna' bél dael
While
អ្នក
neăg
You
ត្រូវ
drow
Must
ប្រឈមមុខនឹង
brɑ̆chɔm mŭk nʉ̆ng
Face
គូប្រជែង
gu brɑ jɛng
Competitor
ឬ
rœ
Or
ធ្វើ
tweu
Make/Do
ការសម្រេចចិត្ត
ga sɑ̆mreij jĕd
Resolution
ដែល
dael
That
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
អ្នកដទៃ
neăg dɑ̆dey
Others
អ្នក
neăg
You
ក៏
gɑ
Also
ត្រូវ
drow
Must
ប្រើ
braeu
Use
ច្បាប់
jbăb
Law
នេះ
néh
Here/This
ដែរ
dae
Likewise
។
Second, not only before, but even while you have to face an opponent or make a decision that affects others, you also need to use this rule.
ចិត្តលោភលន់
jĕdɑlaôpɔlɔ̆n
Greed
ក៏
gɑ
Also
អាច
'aj
Can
ជំរុញឱ្យ
jum rŭn aôy
Urge
មនុស្ស
mɔ̆nŭh
People
កេងប្រវ័ញ្ច
geing brɑ̆wan
Exploitation
ឬ
rœ
Or
ឆបោក
chɑ baôg
Con
អ្នកដទៃ
neăg dɑ̆dey
Others
ដើម្បី
daeumbei
To
ផល
pɑl
Output
ប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន
brɑ yoj pdoăl kluŏn
Personal interests
ដោយមិនគិត
daôyɑmĕnɑgĭd
Thoughtlessly
ពី
bi
Of/From
សីលធម៌
seil atɔr
Morality
ឬ
rœ
Or
ផល
pɑl
Output
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
អ្នកដទៃ
neăg dɑ̆dey
Others
។
Greed can also drive people to exploit or deceive others for their own gain, without regard for morality or the impact on others.
បើ
baeu
If
បុគ្គល
bŏgɔl
Individual
ម្នាក់
mneăg
One
មិនអាច
mĭn 'aj
Cannot/Unable
គ្រប់គ្រង
grŭb grɔng
Master/Govern
ខ្លួនឯង
kluŏn êng
Oneself
បាន
ban
Have
ដូចជា
doj jéa
like
ការ
ga
Job
សេព
seib
Sex
គ្រឿងស្រវឹង
grœăng srɑ̆wœ̆ng
Alcohol
ហួសហេតុ
huŏh heid
Hyper/Inordinately/Unduly
ការ
ga
Job
លេងល្បែងស៊ីសង
léng lbaeng si sɑng
Gambling
ឬ
rœ
Or
ការចំណាយ
ga jɑmnay
Payment
ខ្ជះខ្ជាយ
kjeăhkjéay
Waste
នោះ
nŏăh
That
គេ
gé
Them
អាចនឹង
'aj nʉ̆ng
Might
ត្រូវ
drow
Must
បាន
ban
Have
គេ
gé
Them
មើលឃើញ
meul keun
See
ថា
ta
That/Say
មាន
méan
Have
ភាពទន់ខ្សោយ
péabɔdɔ̆nksaôy
Weakness
ខាងសីលធម៌
kangɑseilɑtr
Moral
ដែល
dael
That
អាច
'aj
Can
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ភាពស្មោះត្រង់
péab smaôh druŏng
Honesty
របស់ពួកគេ
rɔ̆bɑ̆h buŏg gé
Their
ក្នុង
gnŏng
In
រឿង
rœăng
Story
ផ្សេង
pseing
Various
ៗ
ទៀត
diĕd
More
ផង
pɑng
Too
។
If a person is unable to control themselves, such as through excessive drinking, gambling, or wasteful spending, they may be seen as morally weak, which can affect their integrity in other matters.
អាច
'aj
Can
ធ្វើឱ្យ
tweu aôy
Make Something
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ជីវិត
jiwĭd
Life
មនុស្ស
mɔ̆nŭh
People
May endanger human life
និង
nĭng
And
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
សុខភាព
sŏk apéab
Health
ជាច្រើន
jéa jraeun
Numerous
ផងដែរ
pɑng dae
Too
And affect many health as well.
ដែល
dael
That
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ឧស្សាហកម្ម
ŏsahɑgɑm
Industry
រថយន្ត
rɔt yɔn
Motor Vehicle
Affecting the automotive industry
ដែល
dael
That
មិន
mĭn
Not
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
បរិស្ថាន
bɑ̆rĕtan
Environment
ទៅវិញ
dŏu vĭn
Return
Environmentally friendly
និង
nĭng
And
មិន
mĭn
Not
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
សុខភាព
sŏk apéab
Health
អ្នក
neăg
You
បរិភោគ
bɑ̆rĕpog
Eat
Through the smell
បាន
ban
Have
ផ្តល់
pdɑ̆l
Furnish
ផល
pɑl
Output
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
សេដ្ឋកិច្ច
seid gĕj
Economy
Has affected the economy
ដែល
dael
That
ធ្វើឱ្យ
tweu aôy
Make Something
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ឧស្សាហកម្ម
ŏsahɑgɑm
Industry
semiconductor
របស់
rɔ̆bɑ̆h
Belonging To
ចិន
jĕn
China
Affecting China's semiconductor industry
និង
nĭng
And
មិន
mĭn
Not
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
សុខភាព
sŏk apéab
Health
អ្នកប្រើប្រាស់
neăg braeu brăh
Consumer
ផងដែរ
pɑng dae
Too
And does not affect the health of consumers.
បាន
ban
Have
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ការបំភាយ
ga bɑm péay
Emissions
ឧស្ម័ន
ŏsman
Gas
Affected emissions
វា
véa
It/Them
គឺជា
gʉ jéa
Was/Is
សកម្មភាព
sɑ̆gɑm apéab
Activity
ដែល
dael
That
ធ្វើឱ្យ
tweu aôy
Make Something
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
សុខភាព
sŏk apéab
Health
It is an activity that affects health.
នោះ
nŏăh
That
ប្រាកដជា
bragɑd jéa
Surely
មានផល
méan pɑl
Useful
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
អ្នក
neăg
You
ពាក់ព័ន្ធ
beăg béan
Related
ច្រើន
jraeun
Many
That would definitely affect many stakeholders.
ប៉ុន្តែ
pŏndae
But
អត្រា
'ɑ̆dra
Rate
ការប្រាក់
ga brăg
Interest
ខ្ពស់
kbuŏh
Tall
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ក្រុមហ៊ុន
grŏm hŭn
Company
But high interest rates hurt companies
បំពង់បឺត
bɑmbuŏng bœd
Suction tube
ស្រូវ
srow
Ripe Rice
មិន
mĭn
Not
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
បរិស្ថាន
bɑ̆rĕtan
Environment
Environmentally friendly rice straw
និង
nĭng
And
ធ្វើឱ្យ
tweu aôy
Make Something
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ប្រាក់ចំណេញ
brăg jɑmnein
Profit
របស់
rɔ̆bɑ̆h
Belonging To
ខ្លួន
kluŏn
Body/Self
នៅ
nŏu
At
សហរដ្ឋអាមេរិក
sɑ̆hɑrɑd 'amérĭg
United States
And hurt US profits
ដែល
dael
That
បាន
ban
Have
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
វិស័យ
vĭsay
Sector
ផ្សេង
pseing
Various
ៗ
នៃ
ney
Of
សេដ្ឋកិច្ច
seid gĕj
Economy
Affecting various sectors of the economy
ប៉ុន្តែ
pŏndae
But
ប្រាកដជា
bragɑd jéa
Surely
មានផល
méan pɑl
Useful
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
អ្នក
neăg
You
ពាក់ព័ន្ធ
beăg béan
Related
ទាំងនោះ
deăng nŏăh
all of those
But it certainly has an impact on those stakeholders.
ដើម្បី
daeumbei
To
កាត់បន្ថយ
găd bɑ̆ntɑy
Reduce
ផល
pɑl
Output
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
បរិស្ថាន
bɑ̆rĕtan
Environment
ជាច្រើន
jéa jraeun
Numerous
ផងដែរ
pɑng dae
Too
To reduce the impact on the environment as well.
ដែល
dael
That
អាចនឹង
'aj nʉ̆ng
Might
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ចីរភាព
jei apéab
Sustainability
នៃ
ney
Of
កំណើន
gɑmnaeun
Increase
Which may affect the sustainability of growth
ផ្តោត
pdaôd
Focus
ទៅលើ
dŏu leu
On/Up
កិច្ចការ
gĕj ga
Task
ងារ
ngéa
Function/Duty
ដែល
dael
That
មិន
mĭn
Not
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
បរិស្ថាន
bɑ̆rĕtan
Environment
Focus on environmentally friendly work
ហើយ
haeuy
Finished
ស្ថានការណ៍
sĕtan ga
Situation
កាន់តែធំ
găn dae tum
Become Big
ទៅ
dŏu
Go
នឹង
nʉ̆ng
Will
ធ្វើ
tweu
Make/Do
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
សេដ្ឋកិច្ច
seid gĕj
Economy
របស់
rɔ̆bɑ̆h
Belonging To
កម្ពុជា
gɑ̆mbŭjéa
Cambodia
នៅក្នុង
nŏu gnŏng
In
ឆ្នាំ
chnăm
Year
2021
And the bigger situation will affect Cambodia's economy in 2021
ដែល
dael
That
មិន
mĭn
Not
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
ភ្នែក
pnɛg
Eye
មាន
méan
Have
លក្ខណ
lɔ̆gkɑna'
Characteristics
ស្រ
srɔ
Agitated (Crowd)
គត់
guŏd
Exact
ស្រ
srɔ
Agitated (Crowd)
គម
gɔm
Travel
និង
nĭng
And
អាច
'aj
Can
ជួយ
juŏy
Help
ធ្វើឱ្យ
tweu aôy
Make Something
មានអារម្មណ៍
méan 'arɔm
To Feel
ធូរស្រាល
tu sral
Clement
It does not affect the eyes, is quiet and can help to feel relieved.
ខ្ញុំ
knyom
I/Me/My
បោះ
baôh
Throw
សម្តី
sɑ̆mdei
Speech
លើ
leu
On/Over
Beat
ចាប៉ី
japei
Chapey
មិនដែល
mĭn dael
Never
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
អ្នកដទៃ
neăg dɑ̆dey
Others
I CONVEY MY THOUGHTS THROUGH BEATS, JAPEY, NO INTENTION OF THROWING SHADES
អ្នកណា
neăg na
Who
យល់
yuŏl
Understand
បាន
ban
Have
ក៏
gɑ
Also
យល់
yuŏl
Understand
ចុះ
jŏh
Descend
អ្នកណា
neăg na
Who
យល់មិនបាន
yuŏlmĭnɔban
Tails
ក៏
gɑ
Also
មិនមាន
mĭn méan
Hasn't
អ្វី
'wi
What
ប៉ះពាល់ដល់
păh boăl dɑ̆l
Infringe
យើង
yeung
Us/Our
នោះ
nŏăh
That
ដែរ
dae
Likewise
។
Whoever understands will understand, but who does not understand will not affect us.