បា.ឬ
សំ. (
ន.) ការតាំងចិត្តជាកណ្ដាល, សេចក្ដីព្រងើយកន្តើយ, ដំណើរមិនលម្អៀងទៅខាងណា : តាំងចិត្តជាឧបេក្ខា ។ ខ្មែរប្រើជា
គុ. ក៏មាន : ចិត្តឧបេក្ខា ចិត្តជាកណ្តាល, ចិត្តព្រងើយកន្តើយ ។ ឧបេក្ខាសម្បយុត្ត ឬ –សហគត (អ៊ុប៉េក-ខាស័ម-ប៉ៈ-យុត ឬ–សៈហៈគត់) ចិត្តជាឧបេក្ខា ។ ឧបេក្ខា ឬ ឧបេក្សា នេះជាប័ក្ខពួកនៃព្រហ្មវិហារធម៌បួន, រាប់រួមគឺ មេត្តា ការរាប់អានជិតដិតស្និទ្ធស្នាលនឹងគ្នា, ករុណា ការអាណិតអាសូរគ្នាទៅវិញទៅមក, មុទិតា ការរីករាយជានិច្ចចំពោះសេចក្ដីសុខ-ចម្រើននៃអ្នកដទៃ, ឧបេក្ខា ការតាំងចិត្តជាកណ្តាលៗស្មើៗ ។ ព្រហ្មវិហារធម៌ទាំងបួននេះជាប្រភពនៃសន្តិភាពនិងវឌ្ឍនភាពក្នុងលោក... (
ព. ពុ.) ។
ព. កា. ថា : មេត្តា-ករុណា-មុទិតា ឧបេក្ខាទាំងបួននេះសោភា ប្រសិនបើជនទាំងអស់គ្នា អាចកាន់រក្សាឲ្យដិតដល់ ។ សមលោកទាំងមូលបានសុខស្ងប់ ត្រឡប់ជាឥតជ្រួលច្របល់ ព្រោះធម៌បួននេះបញ្ចេញផល ផ្តល់សន្តិសុខឲ្យជានិច្ច ។ សូម្បីដាច់តែមេត្តាមួយ ទុក្ខព្រួយតែងតែប៉ះទង្គិច ឈឺចាប់ក្ដៅផ្សាជាងឃ្មុំទិច លិចលង់ហិនហោចជាអនេក ។ (
ម. ព. ព្រហ្មវិហារ ក្នុងមេពាក្យ ព្រហ្ម ទៀតផង) ។
Chuon Nath
Noun
impartiality, neutrality; indifference, aloofness.
