It's about living according to our own conscience, without anyone's eyes watching over us.
ដើម្បី
daeumbei
To
ទទួលបាន
dɔ̆duŏl ban
To Get
អារម្មណ៍
'arɔm
Feelings
អស្ចារ្យ
'ɑ̆hja
Marvelous
នោះ
nŏăh
That
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ខិតខំ
kĕd kɑm
Endeavor
កសាង
gɑ sang
Building Up/Found
សមត្ថភាព
sɑ̆mɑd apéab
Capability
ខ្លួនឯង
kluŏn êng
Oneself
ផ្ទាល់
pdoăl
Personal/Specific
ឡើយ
laeuy
No
។
To get that wonderful feeling, you don't have to work hard to build your own abilities.
៥
5
.
សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ
seijɑgdei tlai tno
Dignity
គឺជា
gʉ jéa
Was/Is
ការដើរ
garɑdaeu
Beat
ចេញពី
jein bi
Vacate
អ្វីដែល
'wi dael
What
បន្ទាប
bɑ̆ndéab
Downgrade/Abase
តម្លៃ
dɑ̆mlai
Value/Price
របស់យើង
rɔ̆bɑ̆h yeung
Ours
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ត្រូវការ
drow ga
Need/Want
ការពន្យល់
garɑbɔnyuŏl
Comment/Explanation
។
5. Dignity is walking away from what diminishes our worth, without the need for explanation.
ទីប្រាំ
di brăm
Fifth
ចៀស
jiĕh
Avoid
វាង
véang
Avoid
ការធ្វើ
ga tweu
Act
ឱ្យ
aôy
Give
អន់ចិត្ត
'ɑ̆n jĕd
Offended
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ជាពិសេស
jéa bĭseih
Especially
ជាមួយនឹង
jéa muŏy nʉ̆ng
With
អ្នកដែល
neăg dael
Those
អ្នក
neăg
You
មិន
mĭn
Not
ធ្លាប់ស្គាល់
tloăb sgoăl
Familiar
។
Fifth, avoid being unnecessarily offensive, especially to people you don't know.
នេះ
néh
Here/This
ធ្វើឱ្យ
tweu aôy
Make Something
ពួកគេ
buŏg gé
They
ក្លាយជា
glay jéa
Became
អ្នក
neăg
You
សិក្សា
sĕgsa
Study
ពេញ
bén
Full
មួយ
muŏy
One/An
ជីវិត
jiwĭd
Life
ដែល
dael
That
តែងតែ
daeng dae
Always
ពង្រឹង
bɔ̆ngrʉ̆ng
Harden
ចំណេះដឹង
jɑmnéh dœ̆ng
Wisdom
និង
nĭng
And
ជំនាញ
jumnéan
Expert/Skillful
របស់
rɔ̆bɑ̆h
Belonging To
ខ្លួនឯង
kluŏn êng
Oneself
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ត្រូវការ
drow ga
Need/Want
គេ
gé
Them
ជំរុញ
jum rŭn
Push
ពី
bi
Of/From
ខាងក្រៅ
kang grau
Outside
ឡើយ
laeuy
No
។
This makes them lifelong learners who constantly improve their knowledge and skills without needing external encouragement.
ការចម្រើន
ga jɑ̆mraeun
Advancement
សតិ
sɑ̆dĕ'
Consciousness
(Mindfulness)
ដូចជា
doj jéa
like
នៅក្នុង
nŏu gnŏng
In
វិបស្សនា
vĭbɑsɑna
Insight
ជួយ
juŏy
Help
ឱ្យ
aôy
Give
យើង
yeung
Us/Our
ដឹង
dœ̆ng
Know
ទាន់
doăn
Attain
នូវ
nuw
For
គំនិត
gumnĭd
Idea
និង
nĭng
And
អារម្មណ៍
'arɔm
Feelings
លោភលន់
lop luŏn
Greed
នៅពេលដែល
nŏu bél dael
When/While
វា
véa
It/Them
កើតឡើង
gaeud laeung
Occur
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ធ្វើតាម
tweu dam
Imitate
វា
véa
It/Them
។
Mindfulness practices, such as those in Vipassana, help us become aware of thoughts and feelings of greed as they arise, without having to act on them.
ភាព
péab
State
ស្ងៀមស្ងាត់
sngiĕm sngăd
Quiet
វា
véa
It/Them
ផ្តល់ឱ្យ
pdɑ̆l aôy
to provide for
អ្នក
neăg
You
នូវ
nuw
For
ពេលវេលា
bél véléa
Time
ដើម្បី
daeumbei
To
គិតពិចារណា
gĭd bĭjarɑna
Think
ពី
bi
Of/From
យុទ្ធសាស្ត្រ
yŭd sasd
Strategy
និង
nĭng
And
ការឆ្លើយតប
ga chlaeuy dɑb
Repartee
ដ៏
dɑ
Great
ល្អបំផុត
l'ɑ bɑm pŏd
Best
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ប្រតិកម្ម
brɑ̆dĕgɑm
Reaction
ភ្លាមៗ
pléam
At Once/Instant/Sudden
នោះ
nŏăh
That
ទេ
dé
No
។
Silence gives you time to think about your strategy and best response without having to react immediately.
ទ្រង់
druŏng
Him
បាន
ban
Have
ប្រើប្រាស់
braeu brăh
Use
ការ
ga
Job
រំពឹង
rumbʉ̆ng
Expect
ទុក
dŭg
Keep
នៃ
ney
Of
អាពាហ៍ពិពាហ៍
'abéabĭbéa
Wedding
ដើម្បី
daeumbei
To
ទទួលបាន
dɔ̆duŏl ban
To Get
ផលប្រយោជន៍
pɑl brɑ yoj
Benefits
នយោបាយ
nɔ̆yobay
Policy/Politics
និង
nĭng
And
ការទូត
ga dud
Diplomacy
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
លះបង់
leăhbɑ̆ng
Relinquish
អំណាច
'ɑmnaj
Authority
ឬ
rœ
Or
ឯករាជ្យ
êg réaj
Independent
ភាព
péab
State
របស់
rɔ̆bɑ̆h
Belonging To
ទ្រង់
druŏng
Him
ឡើយ
laeuy
No
។
He used the prospect of marriage to gain political and diplomatic advantage without sacrificing his power or independence.
នៅពេលដែល
nŏu bél dael
When/While
យើង
yeung
Us/Our
រកឃើញ
rɔg keun
Discover
ភាពស្ងប់ស្ងាត់
péab sngŭb sngăd
Calmness
នៅក្នុង
nŏu gnŏng
In
ចិត្ត
jĕd
Feeling
យល់ដឹង
yuŏl dœ̆ng
Knew
ពី
bi
Of/From
តម្លៃ
dɑ̆mlai
Value/Price
ខ្លួនឯង
kluŏn êng
Oneself
ហើយ
haeuy
Finished
រស់នៅ
ruŏh nŏu
Live
តាម
dam
Follow
គោលការណ៍
gol ga
Principle
ដ៏
dɑ
Great
ត្រឹមត្រូវ
drœ̆m drow
Honest
របស់យើង
rɔ̆bɑ̆h yeung
Ours
នោះ
nŏăh
That
យើង
yeung
Us/Our
នឹង
nʉ̆ng
Will
រកឃើញ
rɔg keun
Discover
សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ
seijɑgdei tlai tno
Dignity
ពិតប្រាកដ
bĭd bragɑd
Unquestionable
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ពឹងផ្អែក
bʉ̆ng p'aeg
Depend
ទៅលើ
dŏu leu
On/Up
អ្វីដែល
'wi dael
What
នៅខាងក្រៅ
nŏu kang grau
Externally
ឡើយ
laeuy
No
។
When we find inner peace, understand our own worth, and live by our own principles, we will find true dignity without having to rely on anything external.
វាជា
véa jéa
It’s
ពាក្យ
béag
Word
ដែល
dael
That
ងាយស្រួល
ngéay sruŏl
Easy
និយាយ
nĭyéay
To Say
ចេញ
jein
Leave
មក
mɔg
Come
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ទាមទារ
déam déa
Require
ឱ្យ
aôy
Give
មានការ
méan ga
Business to Do
វិនិយោគ
vĭnĭyog
Investment
ផ្លូវ
plow
Road
អារម្មណ៍
'arɔm
Feelings
ពិតប្រាកដ
bĭd bragɑd
Unquestionable
នោះ
nŏăh
That
ទេ
dé
No
។
នៅ
nŏu
At
ពេល
bél
Time
គោលដៅ
gol dau
Target
របស់អ្នក
rɔ̆bɑ̆h neăg
Your
ហាក់ដូចជា
hăg doj jéa
Seem
នៅឆ្ងាយ
nŏu chngay
Far Away
ឬ
rœ
Or
មិនទាន់
mĭn doăn
Not Yet
ក្លាយ
glay
Transform
ជាការពិត
jéa ga bĭd
Fact
ការ
ga
Job
ជូនពរ
jun bɔ
Bless
នេះ
néh
Here/This
គ្មាន
gméan
Without
ផលប៉ះពាល់
pɑl păh boăl
Effect
អ្វី
'wi
What
ដល់
dɑ̆l
For
ពួកគេ
buŏg gé
They
ឡើយ
laeuy
No
។
It's an easy word to say, without requiring any real emotional investment. When your goals seem distant or unattainable, this wish has no impact on them.
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ចំណាយ
jɑmnay
Spend
កម្លាំង
gɑ̆mlăng
Strength
ច្រើន
jraeun
Many
Without spending a lot of effort
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ចាកចេញ
jag jein
Quit
ពី
bi
Of/From
ផ្ទះ
pdeăh
House
របស់ពួកគេ
rɔ̆bɑ̆h buŏg gé
Their
Without having to leave their home
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
តម្រូវ
dɑ̆mrow
Required
ឱ្យ
aôy
Give
ធ្វើការ
tweu ga
Works
ឃុំ
kŭm
Commune
ខ្លួន
kluŏn
Body/Self
Without the need for detention
សម្រាប់
sɑ̆mrăb
For
ពួកគេ
buŏg gé
They
មកវិញ
mɔg vĭn
Return
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ចំណាយ
jɑmnay
Spend
ថាមពល
tamɑbɔl
Energy
ច្រើន
jraeun
Many
For them to return without spending a lot of energy
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
កាន់
găn
Hold
ផ្ទាល់
pdoăl
Personal/Specific
ជាមួយនឹង
jéa muŏy nʉ̆ng
With
ក្រដាសប្រាក់
grɑ̆dah brăg
Silverpaper
Without having to hold directly with the banknote
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ប្រើប្រាស់
braeu brăh
Use
កម្លាំង
gɑ̆mlăng
Strength
ពលកម្ម
bɔl găm
Labor
ច្រើន
jraeun
Many
ឡើយ
laeuy
No
Without using a lot of labor
និង
nĭng
And
ធ្វើដំណើរ
tweu dɑmnaeu
Travel
បណ្តើរ
bɑ̆ndaeu
Accompany/Gradually
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ឈប់
chŭb
Stop
នោះ
nŏăh
That
ឡើយ
laeuy
No
And travel without stopping
ដើម្បី
daeumbei
To
ប្រកបរបរ
brɑ̆gɑb rɔ̆bɑ
Occupation
អាជីវកម្ម
'ajiw găm
Business
និង
nĭng
And
រកស៊ី
rɔg si
Earn a Living
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
To run a business and do business without
ក្នុង
gnŏng
In
កិច្ចការ
gĕj ga
Task
ងារ
ngéa
Function/Duty
នេះ
néh
Here/This
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
មាន
méan
Have
ការប្រើប្រាស់
ga braeu brăh
Consumption
មនុស្ស
mɔ̆nŭh
People
ទៀត
diĕd
More
ឡើយ
laeuy
No
In this work without the use of people anymore
វា
véa
It/Them
គ្រាន់
groăn
Sufficient
តែ
dae
But
មានន័យថា
méan noăy ta
Means
យើង
yeung
Us/Our
បាន
ban
Have
ទទួលការ
dɔ̆duŏl ga
Receive
យល់ដឹង
yuŏl dœ̆ng
Knew
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
មានការ
méan ga
Business to Do
គិតពិចារណា
gĭd bĭjarɑna
Think
អ្វី
'wi
What
ទាំងអស់
deăng 'ɑ̆h
All
។
មានន័យថា
méan noăy ta
Means
យើង
yeung
Us/Our
បាន
ban
Have
យល់ដឹង
yuŏl dœ̆ng
Knew
យ៉ាង
yang
Type
ពិតប្រាកដ
bĭd bragɑd
Unquestionable
ដោយមិនចាំបាច់
daôy mĭn jăm băj
Unrequired
ជាប់ចំពាក់
joăb jɑmbeăg
Involvement
ជាមួយ
jéa muŏy
With
វិចារណញ្ញាណ
vĭjarɑnɑnyan
Intuition
របស់
rɔ̆bɑ̆h
Belonging To
ខ្លួនឯង
kluŏn êng
Oneself
។
It just means that we have gained understanding without thinking at all.