ឧបជាតិច្ឆន្ទ

Noun kind of (esp. Sanskrit) poetry

សំ. បា. (ន.) (ឧបជាតិ + ឆន្ទ) ឆន្ទឬកាព្យមានលំនាំសូរសព្ទបទលាយគ្នាដោយឥន្ទវជីរនិងឧបេន្ទវជីរ គឺត្រង់បាទទី១ និងទី ៤ ដូចឧបេន្ទវជិរច្ឆន្ទត្រង់បាទទី ២ និងទី ៣ ដូចឥន្ទវជិរច្ឆន្ទ ។ ជាឈ្មោះឆន្ទឬគាថាមួយយ៉ាង សម្រាប់ប្រើខាងភាសាសំស្រ្កឹតនិងបាលីដោយងាយស្រួល ឬប្រើជាភាសាខ្មែរក៏បាន ប៉ុន្តែពិបាកតែងណាស់; បួនបាទ គឺបួនឃ្លាកាព្យជាមួយគាថា, ក្នុងបាទមួយៗ មាន ១១ អក្សរ; ត្រង់បាទទី ១ និងទី ៤ : អក្សរទី ១, ២, ៣, ជា ជ-គណៈ គឺគណៈដែលមានអក្សរទី ១ និងទី ៣ ជាលហុ ទី ២ ជាគរុ, អក្សរ ទី ៧, ៨, ៩ ក៏ជា ជ-គណៈ ដែរ (អក្សរទី ១, ៣, ៧, ៩ ជាលហុ ទី ២, ៨ ជាគរុ) ; អក្សរទី ៤, ៥, ៦ ជា ត-គណៈ គឺគណៈដែលមានអក្សរទី ១ និងទី ២ ជាគរុ ទី ៣ ជាលហុ (គរុដើម គរុកណ្តាល លហុចុង) ; ត្រង់បាទទី ២ និងទី ៣ : អក្សរទី ១, ២, ៣, ជា ត-គណៈ, អក្សរទី ៤, ៥, ៦, ក៏ជា ត-គណៈ ដែរ; អក្សរទី ៧, ៨, ៩ ជា ជ-គណៈ; អក្សរទី ១០, ១១ ជា គរុ; បាទទី ១ និងទី ៤ ដូចគ្នា, បាទទី ២ និងទី ៣ ដូចគ្នា (ពាក្យប្រាប់មេឧបជាតិច្ឆន្ទនេះថា អនន្តរោទី-រិតលក្ខណាចេ, បាទាវិ-មិស្សា ឧបជាតិយោ តា, ឯវំ កិលញ្ញាសុបិ មិស្សតាសុ, វទន្តិ ជាតី-ស្វិទមេវ នាមំ) ។