ជ័យ

Noun victory; prayer for victory

Noun victory

Noun Chey, a surname from Sanskrit

បា. (ន.) (ជយ) ជម្នះ, ការឈ្នះ : មានជ័យ, ហ៊ោយកជ័យ ។ ឈ្មោះពរមួយយ៉ាងសម្រាប់សូត្រចម្រើនសិរីសួស្ដី ក្នុងមង្គលការសម័យបុរាណ : ក្នុងមង្គលការនេះ សូមឲ្យសូត្រជ័យផង, និមន្តលោកសូត្រជ័យ ។ ជ័យសួស្តិ៍ (–សួស) ឈ្មោះរបៀបមង្គលការកូនប្រុសស្រីមួយបែប ដែលមានពិធីរាំហូតដាវងាឡើងហាក់ដូចជាប្រហាររូបសាមីខ្លួនកូនប្រុស នៅវេលាដែលកូនប្រុសស្រី កំពុងក្រាបសំពះផ្ទឹមគ្នា ក្នុងកាលជាទីបញ្ចប់កិច្ចមង្គលការឲ្យពរចងដៃ, អ្នកដែលរាំហូតដាវនោះស្រែកសួរអ្នកទាំងអស់ថា ជ័យហោង ? អ្នកឯទៀតឆ្លើយឡើងថា ជ័យ ! អ្នករាំសួរទៀតថា សួស្តិ៍ហោង ? អ្នកឆ្លើយៗថា សួស្តិ៍ ! អ្នករាំសួរបញ្ចប់ថា យកអ្វីជាបន្ទាល់ ? អ្នកឆ្លើយៗថា យកហ៊ោ ! អ្នកទាំងអស់ក៏តាំងហ៊ោក្រេវព្រមគ្នាឡើង ... (របៀបមង្គលការបែបក្នុងសម័យបុរាណហៅថា មង្គលការជ័យសួស្តិ៍) ។ ជ័យស្រី (សំ. ជយ + ស្រី; បា. ជយ + សិរី) ជម្នះ និង សិរី, ស្រីសួស្ដីព្រោះមានជម្នះ ។ បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ សរសេរជា ជយ (អ. ថ. ជៈយៈ) ដូចជា ជយកុញ្ជរ (–កុញ-ជ) ដំរីជ័យ គឺដំរីសម្រាប់ជិះចូលកាន់សង្គ្រាម ដែលតែងតែមានជម្នះមកហើយឬដែលសន្មតថានឹងមានជម្នះ; ដំរីព្រះទីនាំងនៃព្រះមហាក្សត្រដែលសន្មតថាមានជ័យគ្រប់កាល ។ ជយឃោស (–ឃោស) ពាក្យស្រែកប្រកាស, ស្រែកហៅថា សូមឲ្យឈ្នះ ! ឬថា ឈ្នះហើយៗ ! ដូចពាក្យថា ជយតុ ! ជយតុ ភវំ ! ជយោ ! ជិតំ ជិតំ ! ជាដើមដែរ (ម. ព. ទាំងនោះ) ។ ជយដ្ឋាន (–យ័ត-ឋាន) ទីតំបន់ដែលមានជ័យ, ដែលច្បាំងឈ្នះ ។ ជយតុ ! ពាក្យសម្រាប់ឲ្យពរ ឲ្យជ័យថា សូមឲ្យមានជ័យជម្នះ ! (ម. ព. ជយោ !) ។ ជយតុ ភវំ ! (–ភៈវ័ង) ពាក្យសម្រាប់ឲ្យពរ ឲ្យជ័យថា សូមឲ្យលោកមានជ័យជម្នះ ! ឬថា សូមឲ្យអ្នកដ៏ចម្រើនមានជ័យជម្នះ ! (ម. ព. ជយតុ) ។ ពាក្យសម្រាប់មនុស្សអ្នកជូនពែសំណែន ដែលត្រឡប់មកផ្ទះជំងឺវិញឈរស្រែកនៅមាត់ទ្វាររបងផ្ទះ ឬជិតជណ្ដើរផ្ទះថា ជយតុ ភវំ ! អ្នកនៅក្នុងផ្ទះនោះឆ្លើយតបមកវិញថា សាធុមានជ័យ ! (តាមក្បួនសែនឲ្យមនុស្សឈឺ) ។ ជយធ្វ័ជ (–ធ្វ័ច; សំ. ជយធ្វជ; បា. ជយធជ) ទង់ជ័យ គឺទង់ចម្បាំងដែលសន្មតថាជាស្រីសួស្ដីឲ្យមានជ័យជម្នះ ។ ជយបាន (–ប៉ានៈ ឬ –បាន) ទឹកដែលគេផឹកហើយស្រែកហ៊ោថា ឈ្នះហើយៗ ! ក្នុងកាលដែលមានជ័យ (បែបក្នុងបុរាណសម័យ) ។ ជយព្រឹក្ស (–ព្រឹក) ឈើមានជ័យឬឈើមានផ្កាឲ្យជម្នះ (ដើមច្បា) ។ មានសេចក្ដីតំណាលថា កាលពីក្នុងជាន់បុរាណសម័យព្រេងនាយយូរអង្វែងហើយ មនុស្សទាំងឡាយច្រើនយកផ្កាច្បាមកប្រើក្នុងហោមពិធីពលិការប្រសិទ្ធី ដោយបំណងថា ឲ្យមានជ័យជម្នះ, ព្រោះហេតុនោះ ទើបគេហៅដើមច្បាថា ជយព្រឹក្ស ។ ជយភូមិ (–ភូម) ភូមិមានជ័យ; ទីដែលមានជ័យជម្នះ, ទីដែលបោះទ័ពសន្មតថានឹងមានជ័យ ឬទីដែលបោះទ័ពតយុទ្ធមានជ័យហើយ ។ ជយភេរី ស្គរជ័យ ។ ជយមង្គល (–ម័ងគល់ ឬ–មង់គល់) ជម្នះនិងសេចក្ដីចម្រើន, សេចក្ដីចម្រើនព្រោះជ័យជម្នះ ។ ជយមន្ត (–មន់) មន្ត, អាគមសម្រាប់សូត្រប្រសិទ្ធីឲ្យមានជ័យជម្នះ ។ ជយលិខិត សំបុត្រ, កំណត់ ប្រាប់អំពីជ័យជម្នះ ។ សាលក្រមប្រាប់ដំណើរក្ដីឈ្នះ ។ ជយលេខ ឬ ជយលេខា (ម. ព. ជយលិខិត) ។ ជយវាទ្យ ឬ ជយពាទ្យ (–វាត ឬ–ពាត) តន្ត្រីប្រគំសូមជ័យ, ការប្រគំសូមជ័យ, គ្រឿងប្រគំយកជ័យជម្នះ ។ ជយសព្ទ (–ស័ប) សំឡេងហ៊ោយកជ័យ; សំឡេងស្រែកបន្លឺថា ឈ្នះហើយ ! ឬ ឈ្នះហើយៗ ! ។ ជយសង្ខ ឬ ជយស័ង្ខ (–ស័ង) ស័ង្ខសម្រាប់ផ្លុំយកជ័យ ។ ជ័យស្ថាន (–យៈស្ថាន) ម. ព. ជយដ្ឋាន ។ ជយានុភាព (–ភាប; បា. ជយ + អានុភាវ) អានុភាពនៃជ័យជម្នះ : ជយានុភាពនៃកងទ័ពយើង បានធ្វើឲ្យពួកបច្ចាមិត្របាក់បបខ្លបខ្លាចសព្វទិសទី ។ ជយាវុធ (–វុត; បា. ជយ + អាវុធ) អាវុធមានជ័យ គឺអាវុធដែលគេធ្លាប់កាន់ចូលតយុទ្ធមានជម្នះមកហើយ ឬអាវុធដែលគេប្រសិទ្ធីសន្មតថាមានជ័យ ។ ជយោ ! (ជៈយោ ឬតាមទម្លាប់ថា ជៃយោ) ឧ. (បា. ជយោ ន. “រីជ័យ, ជម្នះ” ) ពាក្យសម្រាប់ស្រែក, បន្លឺថា សូមឲ្យមានជ័យ ! ឬថា ឈ្នះហើយ ! ក៏ប្រើបាន, ដូចគ្នានឹង ជិតំ ! ឬ ជិតំ ជិតំ ! ដែរ ។ ជយោបាយ (–បាយ; បា. ជយ + ឧបាយ) ឧបាយ, ល្បិចឲ្យមានជ័យ, ឲ្យឈ្នះ ។ល។