I sit on the tree and look around for some tasty bits of food.
តឿ
dœă
Midget
តូច
doj
Small
ចម្លែក
jɑ̆mlaeg
Strange
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ទៅ
dŏu
Go
អស់សង្ឃឹម
'ɑ̆h sɑ̆ngkʉ̆m
Hopeless
ហើយ
haeuy
Finished
The strange little dwarf looked hopeless.
ចៀវ
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ទៅ
dŏu
Go
ក្តារខៀន
gda kiĕn
Blackboard
ដោយ
daôy
As/For
ឆ្ងល់
chnguŏl
Wonder
៖ «
តើ
daeu
Do
ត្រី
drei
Fish
ទាំងនោះ
deăng nŏăh
all of those
កំពុង
gɑmbŭng
Is
ហែល
hael
Swim
ក្នុង
gnŏng
In
សមុទ្រ
sɑ̆mŏd
Sea
មែនទេ
mɛn dé
Really
?»
Chiu looks at the blackboard and wonders, "Are those fish swimming in the sea?"
ហើយ
haeuy
Finished
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ពិភពលោក
bĭpɔb log
World
And look at the world
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ទៅ
dŏu
Go
ជ្រុង
jrŭng
Corner
ណា
na
Where
ក៏
gɑ
Also
ឃើញ
keun
See
តែ
dae
But
រូប
rub
Picture
ស្រី
srei
Woman
Look around, you'll only see women.
ឥឡូវ
ĕlow
Now
យើង
yeung
Us/Our
ទៅ
dŏu
Go
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ពី
bi
Of/From
ឧទាហរណ៍
ŏdéahɔ
Example
ក្នុង
gnŏng
In
ជីវិត
jiwĭd
Life
ប្រចាំថ្ងៃ
brɑ jăm tngai
Daily
វិញ
vĭn
Backwards
។
Now let's look at an example from everyday life.
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ឡង់
lɑ̆ng
Paper Umbrella
យេ
yé
Ye
ទើប
deub
Recently
តែ
dae
But
ថ្ងៃ
tngai
Day
១
1
៣
3
តែ
dae
But
ឥឡូវ
ĕlow
Now
ប្រពន្ធ
brɑ̆bɔn
Wife
ស្រី
srei
Woman
អស់
'ɑ̆h
Consume
ពាក់កណ្តាល
beăg gɑ̆ndal
Half/Halfway
ហើយ
haeuy
Finished
Look at the long-awaited 13th day, but now the wife is half gone.
ឥឡូវ
ĕlow
Now
យើង
yeung
Us/Our
ទៅ
dŏu
Go
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ចំពោះ
jɑmbŏăh
Toward
ឧទាហរណ៍
ŏdéahɔ
Example
ជាក់ស្តែង
jeăg sdaeng
Manifest
ចំនួន
jɑmnuŏn
Amount
ពីរ
bi
Two
ទីមួយ
di muŏy
First
គឺ
gʉ
Is
ជាឧទាហរណ៍
jéa ŏdéahɔ
for example
ជាក់ស្តែង
jeăg sdaeng
Manifest
នៅក្នុង
nŏu gnŏng
In
បរិយាកាស
bɑ̆rĕyagah
Atmosphere
ការងារ
ga ngéa
Job
។
Now let's look at two practical examples. The first is a practical example in a work environment.
ស្វាមី
swamei
Husband
នាង
néang
She/Her
គ្រាន់តែ
groăn dae
Only/Merely
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
មួយភ្លែត
muŏy plɛd
Momentarily
ហើយ
haeuy
Finished
មិនបាន
mĭn ban
Did Not
និយាយ
nĭyéay
To Say
អ្វី
'wi
What
តប
dɑb
Answer
ឡើយ
laeuy
No
ដោយ
daôy
As/For
បន្ត
bɑ̆ndɑ
Continue
ទទួលទាន
dɔ̆duŏl déan
Consume a Gift
អាហារ
'aha
Food
របស់គាត់
rɔ̆bɑ̆h goăd
His
ដោយ
daôy
As/For
ស្ងៀមស្ងាត់
sngiĕm sngăd
Quiet
។
Her husband just glanced at her for a moment and said nothing in response, continuing to eat his meal in silence.
ព្រឹក
brʉ̆g
Morning
បន្ទាប់
bɑ̆ndoăb
Next
ក្នុងពេល
gnŏngɑbél
While
កំពុង
gɑmbŭng
Is
ទទួលទាន
dɔ̆duŏl déan
Consume a Gift
អាហារពេលព្រឹក
'aha bél brʉ̆g
Breakfast
ជាមួយគ្នា
jéa muŏy gnéa
Together
អង្គុយ
'ɑ̆nggŭy
Sit
ជិត
jĭd
Near
បង្អួច
bɑ̆ng'uŏj
Window
ផ្ទះបាយ
pdeăh bay
Kitchen
នារី
néari
Young Lady
ជា
jéa
Is
ភរិយា
pɔ̆rĭyéa
Wife
បាន
ban
Have
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ទៅក្រៅ
dŏu grau
Go Out
ហើយ
haeuy
Finished
ឃើញ
keun
See
អ្នកជិតខាង
neăg jĭd kang
Neighbor
កំពុង
gɑmbŭng
Is
យក
yɔg
Take
ខោអាវ
kaô 'aw
Clothes
មក
mɔg
Come
ហាល
hal
Dry
នៅខាងក្រៅ
nŏu kang grau
Externally
។
The next morning, while eating breakfast together, sitting near the kitchen window, the wife looked out and saw her neighbor hanging clothes outside to dry.
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
បង
bɑng
Elder
Look at you
ថា
ta
That/Say
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
បង
bɑng
Elder
That look at you
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ពីក្រោយ
bi graôy
Behind
Look back
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ទាំងហ្វូង
deăng fong
En Masse
ខ្ញុំ
knyom
I/Me/My
វា
véa
It/Them
ចង់
jɑ̆ng
To Want
ដាច់
dăj
Extremely/Broken
ផ្ងារ
pnga
Turn Over
Look at my crowd, it wants to stand out
ថា
ta
That/Say
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ចំ
jɑm
Directly Precise
ក្បាលពោះ
gbal bŏăh
Belly
ឱ្យ
aôy
Give
ឡើង
laeung
Ascend
កា
ga
Scoop
ភើ
peu
Burp
ៗ
That look at the belly up
អូន
'on
Dear
ប្រាប់
brăb
Tell
ថា
ta
That/Say
មិនបាន
mĭn ban
Did Not
ស្នេហ៍
snei
Love
រូប
rub
Picture
បង
bɑng
Elder
ទេ
dé
No
(WHY?)
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
បេះដូង
béh dong
Heart
បង
bɑng
Elder
សុទ្ធតែ
sŏd dae
All
ស្នាម
snam
Track
ដេរ
dei
Sew
YOU SAID YOU DON'T LOVE ME (WHY?) LOOKING AT MY HEART, IT HAS LOTS OF STITCHES
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
កូន
gon
Child
គេ
gé
Them
សើច
saeuj
Laugh
សប្បាយ
sɑ̆bay
Happy
ខ្ញុំ
knyom
I/Me/My
កកាយ
gɑ̆gay
Scratch Rapidly
រើស
reuh
Select
អេតចាយ
'eidɑjay
Scrap
រើស
reuh
Select
ក្រដាស
grɑ̆dah
Paper
រើស
reuh
Select
កា
ga
Scoop
ដុង
តាម
dam
Follow
វីថិ
vitĕ'
Street
Seeing other kids laugh happily, while I was looking for scrap metal, picking up paper, picking up cards on the street.
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ឪពុក
âu bŭg
Father
គាត់
goăd
He
យំ
yum
Cry
តាម
dam
Follow
ខឹង
kœ̆ng
Angry
គេ
gé
Them
ដៀល
diĕl
Mock
កូន
gon
Child
រហាម
rɔ̆ham
Miserable
ដូច
doj
As/Like
យក
yɔg
Take
ឡាម
lam
Razor
យកមក
yɔg mɔg
Get
កូត
god
Rub
យកមក
yɔg mɔg
Get
ឆូត
chod
Mad/Slash
ផ្ទាល់
pdoăl
Personal/Specific
នឹង
nʉ̆ng
Will
ដៃ
dai
Hand
Looking at my dad crying in anger, they mocking his sons. Feel like a razor cutting to his hand.
♫
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
បង
bɑng
Elder
បន្តិច
bɑ̆ndĕj
Bit
ចាប់អារម្មណ៍
jăb 'arɔm
Interested
ខ្លះ
klăh
Some
ទេ
dé
No
មាសស្ងួន
méah snguŏn
Beloved Darling
♫
♫Look at me, I'm interested, honey♫
យើង
yeung
Us/Our
ងាក
ngéag
Side-track/Veer
មក
mɔg
Come
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
នគរ
nɔ̆gɔ
Kingdom
បាភ្នំ
bapnum
Ba Phnom
បន្តទៀត
bɑ̆ndɑ diĕd
Continue
...
Let's take a look at the kingdom of Ba Phnom Kingdom ...
ប៉ុន្តែ
pŏndae
But
បើ
baeu
If
យើង
yeung
Us/Our
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ទៅ
dŏu
Go
ប៉ុន្មាន
pŏnman
How Much
រយ
rɔy
Hundred
ឆ្នាំមុន
chnăm mŭn
Last Year
កាល
gal
Time
មិនទាន់
mĭn doăn
Not Yet
មាន
méan
Have
អគ្គិសនី
'ɑ̆gĭ' sɑ ni
Electricity
មិនទាន់
mĭn doăn
Not Yet
មាន
méan
Have
វិទ្យុ
vĭdjŭ'
Radio/Wireless
But if we look at hundreds of years ago, when there was no electricity, there was no radio.
បន្ទាប់មក
bɑ̆ndoăb mɔg
Thereafter
យើង
yeung
Us/Our
ងាក
ngéag
Side-track/Veer
មក
mɔg
Come
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ក្បួនដង្ហែ
gbuŏn dɑ̆nghae
Procession
គ្រាប់
groăb
Seed/Pill
ពូជ
buj
Breed
បន្លែ
bɑ̆nlae
Vegetables
ផ្លែឈើ
plae cheu
Fruit
Then we turned around and look at
the parade of seeds, vegetables, fruits
យើង
yeung
Us/Our
បែរ
bae
Deviate
មក
mɔg
Come
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ព្រះកោរាជ្យ
និង
nĭng
And
ព្រះនាង
breăh néang
Princess
នាគ
néag
Naga
លវោ
lɔ̆wo
Lopburi
ទាំង
deăng
Either
ប្រាំ
brăm
Five
រយ
rɔy
Hundred
បន្តទៀត
bɑ̆ndɑ diĕd
Continue
Then we turned and looked at Preah Kao Reach and the five hundred Neak Lavo Pothisath
បងប្អូន
bɑng b'on
Brothers
សាក
sag
Test
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ជុំវិញ
jŭm vĭn
Surrounding
ខ្លួន
kluŏn
Body/Self
បងប្អូន
bɑng b'on
Brothers
ទៅ
dŏu
Go
មើល
meul
Watch
តើ
daeu
Do
ទំពាំងស្នងឫស្សី
dumbeăng snɑng rœ̆sei
Bamboo shoots
កូន
gon
Child
ខ្មែរយើង
kmae yeung
Our Khmer
ធ្លាក់ចុះ
tleăg jŏh
Fall
ដល់
dɑ̆l
For
កម្រិត
gɑ̆mrĕd
Constraint/Dose
ណា
na
Where
ទៅ
dŏu
Go
ហើយ
haeuy
Finished
?
You look around and see
How is Khmer descendants fallen?
យើង
yeung
Us/Our
ងាក
ngéag
Side-track/Veer
មក
mɔg
Come
ក្រឡេកមើល
grɑ̆leig meul
Take a look
ពល
bɔl
Power
ស្វា
swa
Monkey
មនុស្ស
mɔ̆nŭh
People
ចាប់ផ្តើម
jăb pdaeum
Begins
សាងសង់
sang sɑ̆ng
Build
ជម្រក
jɔ̆mrɔg
Refuge
ថ្វាយព្រះ
tway breăh
Offering to Buddha
នាងនាគ
néang néag
A Wedding Song
លវោ
lɔ̆wo
Lopburi
វិញ
vĭn
Backwards
ម្តង
mdɑng
Once
។
We look back at the time when monkeys began to build shelters for Neak Lavo.