ចឺម

Verb to anoint the eyebrows with powder or wax as a blessing; Surin to anoint (with holy oil)

(កិ.) សព្ទនេះជាពាក្យខ្មែរមានកំណើតថា ចិញ្ចើម ដោយសៀមយកទៅប្រើ តាំងពីក្នុងសម័យបុរាណព្រេងនាយ, ដើមឡើយ, សៀមសរសេរ ចិញចេិម គេអានថា ជិនចឺម, គេប្រែជាភាសាគេថា គីវ័ អ. ថ. ឃិវ់ “ចិញ្ចើម” ប្រើជា ន. មានន័យថា “ការយកម្សៅក្រអូបលាបក្បិតចិញ្ចើមទាំងពីរ” ក្នុងពិធីមង្គលទាំងពួង មានពិធីកោរជុកកុមារាកុមារីជាដើម តាមប្រពៃណីរបស់ខ្មែរក្នុងសម័យបុរាណព្រេងនាយ ។ លុះចំណេរកាលមកខាងមុខ, ពាក្យ ចិញ្ចើម (ជិនចឺម) នេះសៀមលុបពាក្យ ចិញ (ជិន) ចោល ទុកឲ្យនៅតែ ចើម (ចឺម) មានន័យថា “លាបក្បិតម្សៅក្រអូប ឬប្រឆេះទៀនមង្គលត្រង់ចិញ្ចើមទាំងពីរ” តាមប្រពៃណីនោះដដែល ឥតកែប្រែទេ សៀមកែតែត្រង់ ចិញ្ចើម (ជិនចឺម) លុប ចិញ (ជិន) ចោល ទុកត្រឹមតែ ចឺម មួយម៉ាត់ប៉ុណ្ណោះ, គេប្រើជា កិ.; តមក, សៀមមិនមែនប្រើ ចឺម ត្រឹមតែលាបម្សៅក្រអូបក្បិតចិញ្ចើមទាំង ២ នៃជនអ្នកមានខ្លួនឲ្យគេរៀបធ្វើពិធីជាមង្គលប៉ុណ្ណោះឡើយ, ទោះវត្ថុអ្វីៗ ជាទ្រព្យរបស់ផ្សេងៗក៏ដោយ គេក៏ ចឺម ដែរ ថាសុំឲ្យមានស្រីសួស្ដីត្រជាក់ត្រជុំតទៅ ។ ខ្មែរខ្លះក្នុងសម័យបុរាណព្រេងនាយ ដែលទៅនៅឯប្រទេសសៀមយូរឆ្នាំ លុះវិលត្រឡប់មកនៅឯប្រទេសកម្ពុជាវិញ ក៏នាំយកសំដីថា ចឺម និងពិធី ចឺម គឺក្បិត ចិញ្ចើម របស់ខ្មែរបុរាណនេះឯងមកប្រើផងដែរ, ក៏នាំគ្នាហៅថា ចឺមៗ តៗគ្នារៀងមក, ប្រើពាក្យ ចឺម នេះជា កិ. ។ ចឺម ក៏គឺ ចិញ្ចើម ជា ន. ហ្នឹងឯង ។ ក្នុងវចនានុក្រម ច្បាប់រាជបណ្ឌិត្យស្ថាន ប្រទេសសៀម (ថៃ) បោះពុម្ពគ្រាទី ២ ព. ស. ២៤៩៨ ក៏ប្រាប់បញ្ជាក់ថា ចឺម ខ្មែរថា ចិញ្ចើម ដែរ គឺប្រាប់បញ្ជាក់ថាជាសំដីខ្មែរ ដែលសៀមយកមកប្រើជា ចឺម (នេះជាប្រវត្តិរបស់ពាក្យ ចឺម គឺ ចិញ្ចើម ក្លាយឃ្លាតជា ចឺម ។ ហៅជាពាក្យខ្មែរសុទ្ធថា ក្បិតចិញ្ចើម កិ.; មង្គលក្បិតចិញ្ចើម គឺក្បិតចិញ្ចើមដោយម្សៅក្រអូប ឬដោយប្រឆេះទៀនមង្គល គឺទៀនដែលគេអុជបង្វិលពពិល រួចហើយ គេបេះយកមកក្បិតស្រាលៗ លើចិញ្ចើមទាំង ២ ក្បិតខាងស្ដាំ រួចក្បិតខាងឆ្វេង) ។